Οι Eφορίες Γεωποικιλότητας και Παλαιοντολογίας είναι προσωρινά ενοποιημένες σε μία, στελεχώνονται από δύο άτομα προσωπικό και διοικούνται από τον Δρ. Χαράλαμπο Φασουλά.
Δραστηριοποιούνται στη μελέτη και προβολή της γεωποικιλότητας της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου με έμφαση στο Αιγαίο και την Κρήτη.
Οι κύριοι τομείς δραστηριότητας είναι η μελέτη, αξιολόγηση και προβολή της γεωποικιλότητας, η τεκτονική εξέλιξη και η διαμόρφωση του ανάγλυφου, η εμφάνιση της ζωής στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου και η προστασία από φυσικογενείς καταστροφές.
Το επιστημονικό προσωπικό των εφοριών συμμετέχει και εκπονεί μελέτες και διαχειριστικά σχέδια στοχεύοντας στην ανάδειξη του ρόλου του γεωλογικού υποβάθρου, στη δημιουργία του φυσικού περιβάλλοντος και στην παρουσία της ζωής.
Επίσης, συνεργάζεται με διεθνείς και τοπικούς ερευνητικούς φορείς και ιδρύματα για την εκπόνηση γεωλογικών μελετών.
Παράλληλα, υποστηρίζει τα υπάρχοντα Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO της Κρήτης, όλες τις εκπαιδευτικές, μουσειακές και άλλες δραστηριότητες του ΜΦΙΚ και του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Οι εφορίες δραστηριοποιούνται, επίσης, στην έρευνα (βασική και εφαρμοσμένη), στην εκπόνηση μελετών και προγραμμάτων, στην εκπαίδευση φοιτητών και άλλων ομάδων, στην έκδοση επιστημονικών και εκλαϊκευμένων εκδόσεων και, σε συνεργασία με άλλα τμήματα του μουσείου, συμμετέχουν σε διαχειριστικά σχέδια και μελέτες, σε εμπειρογνωμοσύνες και δημιουργία εκθέσεων και άλλων προβολών του φυσικού περιβάλλοντος.
Η βασική έρευνα εστιάζεται σε τέσσερις τομείς:
- στη γεωλογική εξέλιξη του νοτίου Αιγαίου, καλύπτοντας θέματα τεκτονικής γεωλογίας, μεταμόρφωσης, στρωματογραφίας και σύγχρονης γεωδυναμικής κατάστασης
- στις μεταβολές του ανάγλυφου και στην παλαιογεωγραφία, με έμφαση στη γεωμορφολογία, φυσική γεωγραφία, επιφανειακά νερά και περιβαλλοντική γεωλογία
- στην παλαιοντολογική έρευνα και τη διεξαγωγή ανασκαφών στην Κρήτη και, κυρίως, με τη μελέτη των πλούσιων χερσαίων και θαλάσσιων φάσεων του Νεογενούς και του Τεταρτογενούς
- στη μελέτη, καταγραφή και αξιολόγηση γεωτόπων και, εν γένει, της γεωλογικής κληρονομιάς
Η Εφαρμοσμένη έρευνα εστιάζεται σε θέματα προστασίας και ανάδειξης της γεωλογικής κληρονομιάς, στην υποστήριξη της δημιουργίας και λειτουργίας γεωπάρκων συμμετέχοντας ενεργά στη διαχείριση του Παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO του Ψηλορείτη, στη διερεύνηση της επίδρασης του γεωλογικού υποβάθρου στους αρχαίους πολιτισμούς του νησιού και στην προστασία από φυσικογενείς καταστροφές.
Ψηφιακές εφαρμογές Γεωποικιλότητας
Οι Εφορίες δραστηριοποιούνται στη μελέτη της γεωλογικής κληρονομιάς της Κρήτης διατηρώντας μια λεπτομερή βάση δεδομένων όλων των σημαντικών γεωτόπων του νησιού.
Επιπλέον, έχουν υποστηρίξει ενεργά την ίδρυση των Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO του Ψηλορείτη και της Σητείας, συμμετέχοντας ενεργά και στον φορέα διαχείρισης του γεωπάρκου Ψηλορείτη.
Στο πλαίσιο διαφόρων έργων, οι Εφορίες έχουν αναπτύξει ψηφιακά εργαλεία και υπηρεσίες για την προώθηση της γεωποικιλότητας και την υποστήριξη των κρητικών γεωπάρκων: