Διάρκεια: 01/01/2017 εώς 31/12/2019
Επιστημονικός υπεύθυνος: Ξηρουχάκης Σταύρος
Προϋπολογισμός: 45,000.00 €
Χρηματοδότης: Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη

Το έργο «Δημιουργία Δικτύου Εθελοντών Περίθαλψης & Υποδομών Α’ Βοηθειών για την άγρια πανίδα σε Κρήτη και Αθήνα» χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη.

Στόχος η βελτίωση της διαδικασίας συλλογής, παροχής α’ βοηθειών, περίθαλψης και επανένταξης των τραυματισμένων ή/και άρρωστων ή/και δηλητηριασμένων άγριων ζώων που εντοπίζονται στην Κρήτη.

Έπειτα από πολυετείς προσπάθειες των υπηρεσιών και των φορέων που ασχολούνται με το περιβάλλον και την πανίδα της Κρήτης, η λαθροθηρία και η αιχμαλωσία πουλιών για εμπορικούς ή διατροφικούς σκοπούς έχει διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα τα τελευταία 10 χρόνια. Επιπλέον, η παγίδευση ωδικών και άλλων μικρόπουλων είναι μια δραστηριότητα που δεν έχει ιδιαίτερη απήχηση στους κατοίκους της Κρήτης. Παρόλα αυτά ένας μεγάλος αριθμός πουλιών και άλλων άγριων ζώων εντοπίζονται κάθε χρόνο στην Κρήτη δηλητηριασμένα (δευτερογενώς), τραυματισμένα λόγω πρόσκρουσης σε ψηλά κτίρια, υποδομές ενέργειας κ.ά., ημιθανή λόγω πτώσης στη θάλασσα ή σε δεξαμενές αποβλήτων ελαιουργείων, καθώς και εξαντλημένα (κυρίως νεοσσοί μετά από πρόωρη πτέρωση και πτώση από τη φωλιά, ή νεαρά άτομα άπειρα στην ανεύρεση τροφής).

Όλα αυτά τα ζώα καταλήγουν σε Κέντρα Περίθαλψης στην Αθήνα, λόγω ανυπαρξίας υποδομών Πρώτων Βοηθειών ή Κέντρου Περίθαλψης με έδρα το νησί. Περισσότερο από το 75% αυτών των περιστατικών προωθούνται στην Αθήνα από το Ηράκλειο, τόσο λόγω του μεγαλύτερου αριθμού εθελοντών που ενεργοποιούνται σ’ αυτή την Περιφερειακή Ενότητα όσο και τη δραστηριότητα του Σταθμού Πρώτων Βοηθειών που λειτουργεί στο Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης στο Ηράκλειο.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιστατικών αυτών αφορά σε πουλιά, είτε κοινά είτε αρκετά σπάνια και προστατευόμενα. Τα ατυχήματα ως αιτία εισαγωγής (προσκρούσεις, επιθέσεις, πτώσεις κ.ά.) ξεπερνούν το 50% του συνόλου των εισαγωγών, ενώ ακολουθούν τα ορφανά/νεοσσοί και τα εξαντλημένα/αδύναμα ζώα που εντοπίζονται από τους πολίτες, κυρίως από τον Ιούλιο έως και τον Οκτώβριο κάθε έτους.

Όλα αυτά τα ζώα διασώζονται κυρίως χάρη στην ευαισθητοποίηση των πολιτών που τα εντοπίζουν, την ενεργοποίηση ελάχιστων στελεχών/υπαλλήλων της Διεύθυνσης Δασών και της Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής, τις προσπάθειες εθελοντών και τη συνεισφορά της άτυπης δομής περίθαλψης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.

Όμως η απουσία οργανωμένης κρατικής δομής περίθαλψης στο νησί αποβαίνει αρκετές φορές μοιραία για τη ζωή ενός μεγάλου αριθμού ζώων, τα οποία τελικά δεν επιβιώνουν μέχρι την Αθήνα, είτε γιατί δεν δόθηκαν άμεσα οι απαραίτητες Α’ Βοήθειες, είτε γιατί ταλαιπωρήθηκαν κατά τη διάρκεια των μετακινήσεων, είτε γιατί τους παρασχέθηκε πολύ αργά κτηνιατρική φροντίδα. Όσα από αυτά τελικά επιβιώσουν, αποστέλλονται ξανά πίσω στην Κρήτη για να απελευθερωθούν στις περιοχές όπου εντοπίστηκαν ή σε μεγάλες μαζικές απελευθερώσεις, ανάλογα με τη δυνατότητα των εθελοντών της ΑΝΙΜΑ και του ΜΦΙΚ.

Η μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενη διαδικασία περίθαλψης στο νησί, πέραν των απωλειών σε ζώα, ενέχει σημαντικό κόστος σε ανθρώπινο δυναμικό και σπατάλη δυνάμεων και ενέργειας από μια μικρή μερίδα ανθρώπων διάσπαρτων σε όλο το νησί, χωρίς συνοχή και συγκροτημένη οργάνωση, που ασχολούνται μεν ενεργά και καθημερινά με την περίθαλψη, αλλά εντελώς εθελοντικά, διαθέτοντας προσωπικό ελεύθερο χρόνο και χρήματα που δεν είναι πάντα διαθέσιμα. Η μεγαλύτερη δυσκολία όμως είναι η έλλειψη υποδομών, η απουσία του κράτους και η έλλειψη επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης.

Το χρηματοδοτούμενο αυτό έργο σκοπό έχει να βελτιώσει την κατάσταση, εκπαιδεύοντας τους ήδη υπάρχοντες αλλά και υποψήφιους εθελοντές και δημιουργώντας ένα δυναμικό δίκτυο ανθρώπων σε όλο το νησί, που θα μπορεί να παρέχει στοιχειώδεις πρώτες βοήθειες επιτόπου στα άγρια ζώα, να αντιμετωπίζει δύσκολα περιστατικά όπως τραυματισμούς ή δηλητηριάσεις, να συντονίζει αποτελεσματικά την προώθηση των ζώων στα Κέντρα Περίθαλψης εφόσον χρειάζεται, να μπορεί να αναθρέφει και να επανεντάσσει νεοσσούς και νεογνά χωρίς να είναι απαραίτητη η μετακίνησή τους εκτός Κρήτης και γενικά να συνεργάζεται αρμονικά, συντονισμένα και ουσιαστικά τόσο εσωτερικά (τα μέλη μεταξύ τους), όσο και με τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες.

Στις δράσεις που προβλέπεται να υλοποιηθούν, περιλαμβάνονται δύο εκπαιδευτικά σεμινάρια παροχής πρώτων βοηθειών από τους εθελοντές καθώς και η δημιουργία, οργάνωση και ο συντονισμός του Δικτύου Εθελοντών στην Κρήτη.

Οι εκπαιδεύσεις θα πραγματοποιηθούν σε συνεργασία με τον Σύλλογο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ, με την επίβλεψη κτηνιάτρου-επιστημονικού συμβούλου.

Σε δεύτερη φάση προβλέπεται η δημιουργία ειδικής εφαρμογής για έξυπνες συσκευές, η οποία θα διατίθεται δωρεάν στο κοινό και σε κάθε ενδιαφερόμενο, με την οποία θα διατίθενται όλες οι πληροφορίες για την παροχή πρώτων βοηθειών προκειμένου να διευκολυνθεί το έργο των εθελοντών.

Το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη στάθηκε εξαρχής αρωγός στην προσπάθεια, χρηματοδοτώντας την πρόταση που κατέθεσε το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.

Η μεταφορά των άγριων ζώων από την Κρήτη στην Αθήνα και από την Αθήνα στην Κρήτη είναι ευγενική χορηγία της ΑΝΕΚ LINES.